Het kleine Negereiland voor de kust van Davon (UK) is het toneel van een thriller van Agatha Christi uit 1939. Tijdens een storm zitten er tien mensen opgesloten op dit eiland. En zoals je bij Agatha Christi mag verwachten overleven ze het niet allemaal. Sterker nog, ze overleven het allemaal niet. Een drama met een wetmatigheid aan de hand van het liedje van de tien kleine negertjes. Elk couplet stelt niet alleen dat er weer één afvalt, maar koppelt er ook een oorzaak aan. Dit verhaal schoot mij te binnen toen eind vorig jaar T-Mobile aankondigde Tele2 over te zullen nemen.

Het is twintig jaar sinds de liberalisering van de Europese telecom markten. Vanuit de gedachte dat meer concurrentie goed is voor de consument besloot de Nederlandse overheid dat er vijf vergunningen geveild zouden worden.

Je zou verwachten dat leveranciers van telecom apparatuur wel in hun handen knepen. Vijf infrastructuren bouwen is een hoop geld. Maar juist uit deze hoek werd gewaarschuwd. Concurrentie is goed, maar er passen slechts drie landelijke aanbieders in een markt. Deze drie kan je typeren als de “incumbent”, zijn directe concurrent, en de “challenger”. De grootste heeft dan een marktaandeel van 40-50%, de kleinste 20-25%. Ieder zijn plek, met ieder een gezonde business.

Bij de UMTS veilingen van 20 jaar geleden zijn vijf licenties uitgegeven. Als snel werd Telfort door KPN overgenomen, waardoor er maar vier completere netwerken zijn gebouwd. Twee jaar later werd Orange overgenomen door T-Mobile. Toen waren er nog maar drie.

Voor de LTE veilingen zien we exact hetzelfde. Vijf licenties, waarbij er twee nieuwkomers moesten komen. Met de overname van Ziggo/UPC door Vodafone zijn er maar vier completere netwerken gebouwd, en na de overname van Tele2 door T-Mobile, staat de teller weer op drie.

Is het streven van de overheid naar meer licenties dan weggegooide moeite? Misschien niet. Het zorgt voor nieuwe spelers die de markt uitdagen. Of het een blijvende plek in de markt zal zijn, dat is de vraag. Voor de 5G veilingen van volgend jaar zal dekkingsplicht belangrijk zijn. En dat is best lastig voor een nieuwkomer. Maar wie weet met welk ambitieus plan zo’n partij komt.

Ik durf echter de stelling aan dat een paar jaar na deze veiling we weer terug zijn op drie. Als er twee nieuwkomers zijn zal één van beide niet toekomen aan het bouwen van een netwerk, en zal de tweede overgenomen worden door een van de groten.

Het verhaal van Agatha Christi gaat dus maar deels op. Daar ging het van tien naar nul. Op de mobiele telecommarkt geldt een cyclische wet van vijf naar drie. De overeenkomst is wel dat het leest als een spannend boek.